maandag 16 maart 2009

Door het oog van de naald: Little Kevin 1

Hoewel Little Kevin niet echt mijn ding is, was het toch bijzonder leuk om onder handen te nemen. Hoe kan je woordspelingen in de gag verwerken zonder opdringerig te zijn? Hoe kan je iets wat op het eerste zicht behoorlijk brutaal lijkt, toch charmant en vertederend weergeven? Voor wie nog eens het boek op een andere manier wil herlezen: een overzicht van enkele struikelblokken!
Of ik lui ben? Om me kunstzinnig te verontschuldigen: William Vance heeft het moeilijk om een wit blad aan te vallen. Vandaar dat hij beroep doet op andere kunstenaars om voorbereidend potloodwerk te verrichten. Zo leverde René Follet belangrijke bijdrages.
Een Franse tekst in één blok vertalen, het angstzweet tintelt over mijn vel. Het is dan ook fantastisch om te kunnen beschikken over een Nederlandstalige basistekst die vrijwillig afgeleverd wordt. Een stevige fundering waarvan ik uiteindelijk sterk afwijk, maar die dienstdoet om de algemene context en bepaalde finesses zeker goed te kunnen begrijpen.
Toen een proefpagina dienst moest doen voor de eerste promotiefolder van Glad IJs, pikte ik de openingspagina van het Desseins animés-getitelde-verhaaltje, knipogend naar ‘des seins animés’ en ‘dessins animés’. Meteen zo goed als onvertaalbaar. Ge-re-animeerde boezem, expliciet gesplitst om de nadruk te leggen op ‘animatie’ van de filmpjes. Op de plaat bevindt zich trouwens functioneel naakt, wie weet kon het geïnteresseerden ertoe aanzetten om voor deze titel te kiezen. Een folder moet opvallen, hè.
Voorlopig nog geen enkele wakkere burger heeft een vergelijkende studie uitgevoerd tussen de folder en het gepubliceerde resultaat. In het boek heet dezelfde pagina immers Maak je borst maar nat…, de verwijzende context naar animatiefilmpjes in het origineel is totaal verdwenen. Waarom deze afzwakking?
De reden is eenvoudig. Apre et mûre réflexion werd in eerste instantie iets in de trant van Na lang en diep nadenken of Na diepgaande overpeinzingen. En Noël crétin had eenvoudigweg Stomme kerstman kunnen heten.
Ik liep voortdurend met de idee rond om de collectienaam Glad IJs minimum één keer in elk album van de collectie te laten infiltreren. Aangezien een titel catchy en speels moet zijn, niet meteen een letterlijke overname in je eigen taal, zocht ik naar een spreuk of gezegde die/dat misschien de lading zou kunnen dekken. Zich op Glad Ijs begeven was voor één van de gags van toepassing, de zoektocht kon beginnen. Zo werd de eersteling Apre et mûre réflexion omgedoopt tot Kort beraad, lang berouw, betekenend: neem geen overhaaste beslissingen. We maken voor het eerst kennis met vader Jakhals die een les krijgt in sociologie van de op bezoek zijnde ‘schoondochter’ Vanessa! Geschatte leeftijd: tussen 10 en 12, net als Kevin. De man krijgt bijna een hartaanval en zal zijn gedachten moeten temperen: neem dus geen overhaaste beslissing (om te trouwen), maar ook: wees niet te bevooroordeeld.
Het klinkt onnozel om te zeggen: maar het uithangbord van de titel gaf de mogelijkheid om verdoken belerend te zijn. Niemand die het opvalt, het zorgt alvast voor een meerwaarde. Alleen was ik vanaf nu verplicht om voor elke titel een geschikte spreuk te vinden. Een extra uitdaging. Zo vormen de Nederlandstalige versies dus wel een geheel. En vandaar dat Maak je borst maar nat… het won van Ge-re-animeerde boezem. Toch schitterend wanneer je tijdens het proces nog verbeteringen kan doorvoeren!
Even op een rij gezet:
- Apre et mûre réflexion = Kort beraad, lang berouw… = neem geen overhaaste beslissingen.
- Noël crétin = Als het regent in november, valt kerstmis in december… = een onzinnige bewering.
- Desseins animés = Maak je borst maar nat… = bereid je maar voor.
- Blues = Dat is het begin van het einde… = waarschuwing: dit loopt verkeerd af.
- Grave party = Zich op glad ijs begeven… = risico nemen.
- Little Big-Mac = Voor geld gaat zelfs de hemel open… = geld maakt alles mogelijk.
- Humeurs malignes = De rode vlag dekt de lading niet… = de halve waarheid zeggen.
- Le fruit déconfit = Geduld is als een bittere plant die zoete vruchten geeft… = geduld wordt beloond.
- L’amer qu’on voit danser = Bitter in de mond maakt het hart gezond = medicijnen smaken niet altijd lekker, maar genezen wel.
- Natures et découvertes = De natuur gaat boven de leer = aangeboren neigingen zijn het sterkst.

Vaak ben ik gestruikeld over de ideale zinsnede, de juiste manier om soms zo’n overladen Franse tekst lekker te laten bekken. Hier een overzicht.
Pagina 8: les bonnes oeuvres de l’abbé chacal et frère Hulk. De naam Jakhals voorheen nog niet vermeld, zijn spitsbroeder uit De Club ‘Hulk’ evenmin, heb ik dat verpersoonlijkt naar de goede werken van Vader Abraham en zijn zeven zonen. Je hoort Pierre Cartner al meteen op de achtergrond zingen. Laat het kerstfeest maar beginnen met een polonaise!
Pagina 9: qu’il crève. In plaats van hem te laten ‘verrekken’, was het leuker om hem te laten ‘branden in de hel’, toch zeker nu Jakhals en Hulk samen met de daklozen het glas heffen boven het kampvuur.
Pagina 11: Monsieur Ducaillou wordt gewoon Meneer Vanderkeyen. Toen had ik het lumineuze idee nog niet om gekende namen uit de entourage te gebruiken!
Pagina 12: C’est justement ce que je voudrais éviter, wordt Zo gaat de ballon niet op, want dat is nou net wat ik wil voorkomen, met die ballonnen natuurlijk verwijzend naar de immense aanhangsels vooraan Sofies lichaam.
Pagina 13: voor ça va pas non? liet ik me even gaan en inspireerde me op de Noorderburen. Ben je betoeterd? is de afgezwakte versie van Nou moe!
Pagina 14: Hee schrijf je in principe toch met accent? Omdat de gebruikte font voor de lettering geen letters mét accenten bevat, moest ik ofwel telkens een los aanhalingsteken of een komma op de letter plakken, of kiezen voor de makkelijkheidsoplossing, van een é, maak je een dubbele ee. Vandaar dat okee en hee in elke Little Kevin zo geschreven staan en dat woorden met accenten zo goed als niet voorkomen (zoals cafébaas op 15, grrr). Dat ging tot het extreme, bepaalde teksten werden daarvoor herschreven. De andere Glad IJS-titels hebben dat niet!
Pagina 18: een skinhead maakt amok. Een reden om allusies te maken op pluimvee: hanenkop, kippetjes, vent met een hanenkam, eierkoppen, geen stok in het hoenderhok gooien.
Pagina 23: in de Franse versie heeft Sofie ter vermaak een Fluide Glacial gekocht. Ideaal om deze om te zetten naar een Glad IJS-titel, in dit geval verwijzend naar het einde van het tweede verhaal van pagina 11, maw, de eigen avonturen worden voorgelezen.
Pagina 26: de jonge kinderen verlustigen zich aan de uitnodigende blik van juffrouw Fifi die hen slechts voor 20 euro bepaalde cruciale dingen van het leven wil bijleren!
Pagina 33: Kevin verwijst met de naam Richard naar Leeuwenhart (Coeur de Lion) en Gotainer. Deze laatste in onze contreien, dus heb daar Richard Nixon en Richard Speck van gemaakt. Deze laatste nogal gewaagd, gezien zijn verleden! Dat Kevin hem kent geeft de jongen een macabere inslag!
Pagina 42: het Franse carnavalschanson wordt vervangen door een Vlaamse tegenhanger. Urbain laat zijn sporen na!
Pagina 44: hoe de overduidelijke link van Zizi Rider toch in de grap laten overkomen?
Pagina 45: Ria Valk herleeft! De erfenis van Op volle toeren!
Pagina 47: na Valk ook André van Duin. Waar staat dat paard?
En zo eindigt de eerste Little Kevin. Met een zeer mooie herinnering toen tijdens het wachten op Sigur Ros er naarstig verbeterd werd op een terras in Arras voor het Main Square Festival 2008! Een licht bewolkte, warme, zomerse dag.

Geen opmerkingen: